Denetleyici ve Düzenleyici Sistem

        1. Sinir Sistemi

         Sinir sisteminin görevi vücuda dışarıdan gelen uyarıların değerlendirilmesi, uyarılara uygun 

      tepkilerin vücutta oluşmasını sağlamaktır. Örneğin;

         • Sıcaklık uyarısı karşısında terleme cevabı,

         • Korku uyarıcısıyla heyecanlanma tepkisi,

         • Işık uyarısıyla görme olayının gerçekleşmesi,

         • Bilgilerden yola çıkarak düşünme, yazma, okuma gibi olayları sinir sistemimiz gerçekleştirir.

           Sinir sistemi de iki guruba ayrılmaktadır.

Merkezi Sinir Sistemi

Merkezi sinir sistemi organlardan oluşmaktadır. Bu organlar şunlardır:

• Beyin

• Beyincik

• Omurilik Soğanı

• Omurilik

Omurilik soğanı hariç diğer organlarımız kafatası içinde yer alır. Omurilik ise ense bölgesinden kuyruk

sokumuna kadar uzanır.

                                                                                                 

                                                                                  Beyin:

Beş duyu organından gelen bilgileri değerlendirir.

Konuşma ve isteğimizle yaptığımız(istemli) davranışları yönetir.

Acıkma, susama, uyku ve uyanıklık halimizi belirler.

Vücudumuzun sıcaklığını ve kan basıncını(tansiyon) düzenler.

Beyincik:

Vucudun denge ve hareketini ayarlar.

Kol ve bacaklarmınızın uyumlu şekilde çalışmasını sağlar.

Omurilik Soğanı:

İsteğimiz dışında çalışan iç organlarımızı yönetir. (Karaciğer, mide, akciğer)

Solunum, dolaşım, boşaltım ve sindirim sistemimizi yönetir.

İsteğimiz dışında da gerçekleştirilen solunum, yutma, kusma, hapşırma, öksürme, kusma, çiğneme gibi

olayları yönetir.

Omurilik:

Beynimizle vücut organları arasında bilgi taşınmasını sağlar.

refleks davranışlarını gerçekleştirir.

                                                                      Merkezi Sinir Sistemi Şeması

                                                    Çevresel Sinir Sistemi

 Merkezi sinir sisteminin gönderdiği bilgilerin organlara ulaştırılması, organlardan

gelen

uyarıların beyne taşınması çevresel sinir sistemi sayesinde gerçekleştirilir. Çevresel

sinir

sistemi vücudun her tarafını saran sinir hücrelerinden (nöronlardan) oluşmuştur.

 Çevresel sinir sisteminin görevini biraz daha açıklamak gerekirse;

        Örneğin, beyin “yazı yazma” kararı almışsa bu kararın parmak kaslarına kadar

               ulaşmatırılması gerekir. 

        Aksi taktirde alınan kararlar gerçekleştirilemez. Bu bilgileri ulaştıracak yapılar sinir

              hücrelerinden oluşmuş

                olan çevresel sinir sistemidir.

Yine sıcak bir cisme dokunduğumuzda “sıcaklık” uyartısının beyne taşınması

                gerekmektedir.

          2. İç Salgı Bezleri

                                                                                                        İÇ SALGI BEZLERİ

HORMON:Vücudun belli bölgelerinden salgılanıp başka bölgelerdeki hücreler üzerinde etki eden ve

kan yoluyla taşınan bileşikleridir.

İnsanlardaki fiziksel ve ruhsal durumlar ile büyüme gelişme üreme gibi olaylar hormonlarla

düzenlenir.

Sinir sisteminin tepkileri hızlı ve kısa süreliyken hormonların etkileri yavaş ve uzun sürelidir.

HİPOFİZ

• Beynin altında nohut büyüklüğündedir.

• Salgıladıkları hormonlarla diğer iç salgı bezlerinin çalışmasını kontrol eder.

• Sinir sistemi ile iç salgı bezleri arasında iletişimi sağlar.

• Büyüme hormonu salgılar.(doğumdan başlar gelişimin sonuna kadar)

• Büyüme hormonu çok salgılanırsa devlik az salgılanırsa cücelik olur.

TİROİD BEZİ

• Gırtlağın altında soluk borusunun üzerinde bulunur.

• Tiroksin ve kalsitonin salgılar.

• Tiroksin hormonu metabolizma hızının artmasını ve kimyasal olayların düzenlenmesini sağlar.Fazla

salgılanması guatr hastalığına sebep olur.

• Kalsitonin ise kalsiyumu kandan kemiklere geçirerek kemiklerin sertleşmesini sağlar.

BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ

• Her iki böreğin üzerinde bulunur.

• Adrenalin hormonu salgılar.

• Adrenalin korku,sevinç,öfke gibi anlarda salgılanır.Bu sayede solunum dolaşım hızı artar,kan

basıncı ve şeker yükselir,damarlar daralır,göz bebeği büyür.

PANKREAS

• Kan şekerini düzenleyen hormon salgılar.Aynı zamanda enzimde üretir.(Sindirime yardımcı)

• İnsülin ve Glukagon salgılar.

• İnsülin kan şekerini düşürür.Kandaki şekeri karaciğerde glikojen olarak depolayarak azaltır.Yetersiz

salgılanması şeker hastalığına sebep olur.Dışarıdan insülin takviyesi almalıdır.

• Glukagon kan şekerini yükseltir.Gerekli hallerde karaciğerde depolanan glikojeni parçalayarak

şekeri yükseltir.

EŞEY BEZLERİ(TESTİS VE YUMURTALIK)

• Dişlerde yumurtalık östrojen hormonu salgılar.

• Östrojen dişilik özelliklerinin ortaya çıkmasını sağlar.dişiye özgü ses ,üreme organlarının

gelişimi,vücut yapısının oluşması ve yumurta oluşumunu sağlar.

• Erkeklerde testis testesteron salgılanır.

• Testesteron erkeklik özelliklerinin ortaya çıkmasını sağlar.Sakal bıyık çıkması,ses

kalınlaşması,kemik gelişimi,erkeksi kas yapısı,üreme organlarının gelişimi,sperm oluşumunu sağlar.

                                                                             . . .

Kaynakça

                                                                         www.karmabilgi.com

www.fenokulu.com